Mam pewne trudności ze zdobyciem sprawdzonych wiadomości na temat północno-wschodniej Słowacji. Internet odpada, gdyż na stronach są niedostateczne, często błędne informacje, a w przewodnikach tematy opracowane są po macoszemu, widać, że autorzy mają problemy podobne do moich. Staram się więc korzystać mimo bariery językowej z różnorakich opracowań słowackich. Jedną z ciekawszych jest wydana w 2001 r. przez Regionalna rozvojova agentur Svidnik książeczka a'la przewodnik "Kulturne pamiatky Horneho Sarisa". Jest to 62 stronicowe wydawnictwo opisujące atrakcje turystyczne trzech okresów (powiatów): Bardejowa, Świdnika i Stropkowa. To wydawnictwo czterojęczyczne: słowacko-polsko-czesko-angielskie, tłumaczenie na j.polski jest co najmniej dziwaczne aczkolwiek podoba mi się.
Oto fragment przedmowienia wprowadzający nas w walory turystyczne Górnego Szariszu.
"Ten region z jego nieocenionymi, bogatymi zabytkami historycznymi, śliczną, bogatą skarbnicą prosto niewyczerpanego przyrodnego,pejzażowo-ekologicznego piękna,stosukowo mało odwiedzają turyści. W regionie nachodzą się interesantne atrakcje ruchu turystycznego jakimi są naprz. historyczne miasto Bardejów z zabytkami które są włączone do Światowego kulturalnego dziedzictwa i słynne uzdrowisko Bardejovske Kupele.
Ważny składnikiem tego regionu są świątynie drewniane, które swoją oryginalnością,techniczno-artystycznym ukształtowaniem i znaczeniem społecznym,włączają się międzysame cenne klejnoty kulturalne Republiki Słowackiej i chroniono ich jako Narodowe zabytki kulturalne.
Bardzo atrakcyjną przestrzeń i z punktu widzenia ruchu turystycznego stwarzają eksponaty wojnowe w przestrzeni historycznej Naturalnego pola walki na Dukle, razem z pomnikami, muzeum i wieżą rozglądającą na Dukli."
Przewodniczek jest ilustrowany, dodano do niego ciekawą, dwustronną mapę: poglądową z licznymi fotografiami "Drevene kostoliky" i turystyczną Górnego Szarisza.
Spis treści:
Przedmowienie
Bardejov
- Historia i współczesność
- Najbardziej znaczące zabytki miasta
- Drewniane budowle kościelne
Svidnik
- Miasto Svidnik
- Pozostałe pamiątki kulturalne
- Muzeum wojskowe Svidnik
- Muzeum Kultury Ukraińsko-Rusińskiej
- Narodowe Pamiątki Kulturalne cerkwie drewniane
Miasto Giraltowce
Stropkov
- Stosunki naturalne
- Rozwój historyczny miasta
- Zabytki miasta
- Zabytki okolicy
Tytuł: "Kulturne pamiatky Horneho Sarisa".
Autor: Zespół
Wydanie: I
Stron: 62
ISBN: 80-88835-35-6
Wydawnictwo: Regionalna rozvojova agentura Svidnik
Svidnik 2001
"Stosunki naturalne" str. 50
"Stropkov jest ułożony w Niskich Beskidach, całokształcie geomorfologicznym Ondawvska vechowina. Zarysiem typowym rzeźby terenu są równoległe, kulisowo uporządkowane pasma z mocnych piaskowców i łupków, oddzielone podłużnymi dolinami. samo miasto ułożone jest w tnz. Stropkowskiej brazde (bruździe), którą tworzą warstwy fliszu, piaskowce, zlepieńce, glina łupkowa i napływu grubego żwiru i gliny.
Samym wysokim punktem w okolicy jest góra Bana z kotą 526 metrów nad morzem [...]."
"Zabytki okolicy" str. 60-61
Cerkiew drewniana św. Paraskewy we wsi Potoky zbudowana w 1773 roku należy do systemu Wschodniosłowiańskich drewnianych kościółków ogłoszonych za narodowy zabytek kultury. Trójdzielna budowa z bali drewnianych składa się z pomieszczenia ołtarzowego, głównej nawy i podwieża. Przykryta jest gontowym dachiem. Na dwieżą i dachiem są cebulki barokowe zakończone dekoratywnie kutym żelaznym krzyżem. Cerkiew ogrodzono niskim kamiennym murem. Przy kościle jest nowsza dzwonnica konstrukcji kolumnowej, w górnej części pobita deskami, przykryta gontowym dachiem z cebulką. Na dzwonnicy jest dzwon z 1839 roku ze sig. Pawła Snitca. Wewnątrz kościoła uchowali się fragmenty malowidła ściennego przeważająco z roślinnym ornamentem. Dominantę kościoła tworzy ikonostas z 1773 roku, drewniana architektura trzyszeregowa , w środku są wrota carskie, zdobione bogatą rzeźbą w drewnie, która jest różnokolorowo polichromowana. [...].