Cytuj:
Cmentarz, jakiegokolwiek obrządku, powinien stanowić świętość - taka idea przyświecała twórcom cmentarzy.
Niewątpliwie, zacne życzenie. Jednakże twórcom cmentarzy (m.in. gorlickiego nr 91) przyświecały i inne idee. Na przykład by wdzięczny lud powszechnie opiekował się grobami, nawiedzał je , oświetlał i ozdabiał kwiatami w rocznice i święta... Ale jak i twoje życzenie pozostało to w sferze tzw. "pobożnych życzeń".
Z drugiej strony jak już wspomniałem cmentarz nr 91 z roku na rok się "parkizuje" to znaczy przestaje pełnić w świadomości funkcję "historyczno - sakralną" a staje się wyłącznie miejscem do rekreacji (kulturalnej jak spacery czy mniej pasującej do powagi i dostojeństwa miejsca jak wyprowadzanie psów czy zabawa z dziećmi w kopanie piłki pomiędzy nagrobkami). W tym świetle wydaje mi się bardzo słuszną decyzja podjęta ongi przez władze Gorlic o usunięciu z terenu cmentarza ławeczek parkowych (tak, tak były takowe).
Wydaje mi się że pewnym incydentom można by zapobiec odpowiednio wychowując młodzież w duchu obywatelskim - dawne czyny społeczne (w tym akcje sprzątania cmentarzy wojennych) jeśli odjąć otoczkę ideologiczną nie były w moim odczuciu szkodliwe. Dzisiaj w takiej akcji społecznej na cmentarzu 91 widziałbym właśnie młodzież szkolną którą można by kształtować co do świadomości znaczenia tego miejsca. Z kolei własny wkład pracy uświadamiałby młodym ludziom, iż jest to ich własne miejsce, nie jakiś tam "austriacki" (ba, dobrze jeśli nie "niemiecki"!) cmentarz. Tacy na pewno by nie demolowali.
No ale w dobie "szukania dziury w całym" lepiej się tłumaczyć, że nie da rady, bo nie ma tego w programie nauczania, bo nie można zmuszać młodzieży do pracy zwłaszcza poza szkołą, bo kwestia ubezpieczenia itp. a zamiast tego do sprzątania cmentarza zagonić za karę więźniów. I tak zamiast zaszczytnej powinności wykonywanej radośnie przez młodzież utrzymanie i dbanie o cmentarze wojenne spycha się do tej samej kategorii uciążliwych czynności do których należy czyszczenie rowów przydrożnych czy zamiatanie ulic przez skazanych.
To takie dygresje, oczywiście na marginesie tematu.