Może ukaże się druga część wyjątkowo ciekawej książki "Leksykon drewnianej architektury sakralnej Podkarpacia". Muszę przyznać że nie tylko interesującej ale też pięknie wydanej. )
Nawzajem pozdrawiam
"Sztuka pogranicza polsko-słowackiego" w części opisowej składa się z prezentacji: rozbudowanej Kraina Kultury Drewna, Miejskich Rezerwatów Historycznych-Architektura Miast Kupieckich, zabytków techniki, pomników czasu wojny, tematycznych szlaków turystycznych, muzeów i galerii pogranicza. Część opisowa jest bez wątpienia interesująca ale budzi mój lekki niedosyt.
Tytuł: "Sztuka pogranicza polsko-słowackiego"
Opracowanie tekstu: Maciej Nitka
Opracowanie i kreślenie mapy: Karolina Kiwior
Skala: 1:130 000
Wydanie: I
ISBN: 978-83-61577-11-9
Wydawca: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"
Rzeszów 2011
"Pogranicza zawsze fascynowały, były często miejscami styku różnych kultur, religii, języków, nacji. Granice same w sobie wywoływały emocje, ich przekraczanie od wieków było trudne, wymagało wysiłku, odwagi i sprytu. Często były obszarami magii, a często tradycyjnym miejscem wymiany towarów, usług i myśli.
Polska w czasie swej tysiącletniej historii niewiele miała miejsc, które byłyby jej stałymi - utrzymującymi się przez kilkaset lat - granicami. Przemieszczana ze zachodu na wschód i odwrotnie, ma jednak jedn punkt odniesienia, niezmienny od wieków, czyli południową granicę dzisiejszych województw małopolskiego i podkarpackiego granicząca z północną granicą województwa preszowskiego (Presovsky kraj, znajdującego się na obszarze płn.-wsch. Słowacji.
Była to granica najpierw pomiędzy Królestwem Polskim, a później Rzeczpospolitą Obojga Narodów z jednej strony, a z drugiej strony z Królestwem Węgier, następnie z Cesarstwem Austriackim, którego elementem stały się Węgry. Pogranicze to było przez stulecia miejscem wymiany handlowej. Właśnie na handlu budowały swoją pozycję ekonomiczną miasta tego obszaru.
Mapa "Sztuka pogranicza" prezentuje obszar południowej części województwa podkarpackiego, od linii Nowy Żmigród-Rymanów-Sanok-Lesko-Ustrzyki Dolne po granicę polsko-słowacką i po linię Preszów, Humenne i Snina. Teren ten, odkrywany od lat przez archeologów, historyków, etnografów, historyków sztuki i muzeologów, stał się od dekady miejscem intensywnego ruchu turystycznego. Mapa ta ma przybliżać turystom polskim i słowackim "zabytkowe skarby", które istnieją na tym obszarze po obu stronach granicy."
-------------------------------------------------
"Etnografia pogranicza polsko-słowackiego" mapa w części opisowej składa się z prezentacji po stronie polskiej grup etnograficznych: Bojków, Łemków, Dolinian, Pogórzan,muzeów i skansenów, galerii, sztuki i rzemiosła artystycznego, festiwali folklorystycznyh, szlaków turystycznych. Część poświęcona Słowacji zawiera skrótowe informacje o historii i etnografii dwóch historycznych regionów: Górny Szarisz i Górny Zemplin, o muzeach, skansenach i ekspozycjach etnograficznych, galeriach sztuki, festiwalach folklorystycznych, skarbach architektury sakralnej. Część opisowa poświęcona prezentacji polskich grup etnograficznych jest rozbudowana, interesująco opisana ale niestety niewiele uwagi Autorka poświęciła etnografii słowackiego pogranicza.
Tytuł: "Etnografia pogranicza polsko-słowackiego"
Opracowanie tekstu: Jolanta Danak-Gajda
Opracowanie i kreślenie mapy: Karolina Kiwior
Skala: 1:130 000
Wydanie: I
ISBN: 978-83-61577-10-2
Wydawca: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"
Rzeszów 2011
"Karpaty stanowią wielobarwną mozaikę kulturowo-etniczną. Obok siebie żyją tu Polacy, Słowacy, Łemkowie i Ukraińcy, w mniejszych grupach również Romowie. Zniesienie barier granicznych stworzyło doskonałą okazję do wzajemnych odwiedzin i poznawania historii, kultury oraz teraźniejszości sąsiadów. Niniejsza mapa ma pomóc w odkrywaniu fascynujących zakątków Bieszczadów, Beskidu Niskiego - czyli południa Podkarpacia oraz Górnego Szarisza i Północnego Zemplinu w Preszowskim Kraju.
Zasiedlenie Karpat przez Słowian nastąpiło w V i na początku VI wieku. Na przełomie XIII i XIV w. z południa łukiem Karpat zaczęły napływać pasterskie plemiona Wołochów. Pochodzący z Bałkanów nomadowie asymilowali kulturę napotykanych po drodze Rusinów i z czasem ulegli slawizacji. Wołosi przynieśli ze sobą rozwinięte pasterstwo i sposób organizacji wsi na tzw. prawie wołoskim, którego istotnym elementem była danina określonej liczby owiec tzw. dań barania na rzecz pana. Tak w ciągu wieków ukształtowały się mieszkając w Karpatach grupy etnograficzne o cechach rusińskich - Bojków i Łemków zwanych Rusnakami, Dolinian - grupa o cechach mieszanych oraz grupa polska Pogórzan. Sąsiadowały obok siebie kościół rzymskokatolicki z prawosławnym, a po Unii Brzeskiej - kościół greckokatolicki. Różnie kulturowe i etniczne, które utrzymały się do XX wieku."
------------------------------------------------------
"Przyroda pogranicza polsko-słowackiego" w części opisowej składa się z prezentacji: pasm górskich, ochrony przyrody w Polsce i na Słowacji, Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie", obszarów chronionych w Polsce, parków krajobrazowych, wybranych rezerwatów przyrody, często spotykanych roślin kwiatowych połonin, turystyki na obszarach chronionych, dużych drapieżników karpackich.
Tytuł: "Przyroda pogranicza polsko-słowackiego"
Opracowanie tekstu, fotografie: Jacek Szarek
Opracowanie i kreślenie mapy: Karolina Kiwior
Skala: 1:130 000
Wydanie: I
ISBN: 978-83-61577-10-2
Wydawca: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"
Rzeszów 2011
"Obszar pogranicza Polski i Słowacji na styku województwa podkarpackiego i Kraju Preszowskiego (Presovsky kraj) jest jedną z najcenniejszych na kontynencie europejskim ostoi pierwotnej przyrody. Omawiane tereny leżą na pograniczu Karpat Wschodnich i Zachodnich. Bieszczady i Góry Sanocko-Turczańskie po stronie polskiej oraz Bukowskie Wierchy (Bukovskie vrchy)i Wyhorlat (Vihorlat) w Słowacji, to najbardziej na zachód wysunięte pasma Karpat Wschodnich. Przyjęta w Polsce regionalizacja fizyczno-gograficzna (wg. J. Kondrackiego) zakłada, że granicą pomiędzy Karpatami Wschodnimi i Zachodnimi jet Przełęcz Łupkowska i dolina Osławy. Słowaccy geografowie przesuwają tę granicę na zachód na Przełęcz Tylicką. A więc w Słowacji Beskid Niski (Nizke Beskydy) z pasmem Busov, Pogórzem Ondawskim (Ondavska vrchoovina), Pogórzem Laboreckim (Laborecka vrchovina) oraz Przedgórzem Beskidzkim (Beskydske predhorie) zaliczana są do Karpat Wschodnich. Polska nauka kwalifikuje je do Karpat Zachodnich. W zasięgu mapy znalazła się także północna część Gór Tokajsko-Slańskich (Slanske vrchy). Te ostatnie zarówno w Polsce jak i na Słowacji zaliczane są do Karpat Zachodnich.
Wszystkie opisywane pasma na terenie Polski zaliczane są do Karpat Zewnętrznych zbudowanych z powstałych przed milionami lat na dnie morza skał osadowych zwanych fliszem karpackim. W Słowacji do Karpat Zewnętrznych zaliczamy Bukowskie Wierchy i Beskid Niski z Pogórzem Ondawskim i Laboreckim. Natomiast Wyhorlat i Góry Tokajsko-Slańskie należa do Karpat Wewnętrznych i są pochodzenia wulkanicznego. [...]"